„Kościół jest czymś więcej niż tylko miejscem, w którym słucha się kazań.Jest miejscem nabożnej kontemplacji. Musi przywodzić do kontemplacji już samą budową. Wnętrze kościoła powinno nabożeństwo uzupełniać i łącznie ze śpiewem, słowem i modlitwą być źródłem przeżyć dla duszy”
Albert Schweitzer
Gotycki kościół w Pasymiu zbudowany w 1391r. stanowi unikatowy przykład zachowanego do dziś połączenia w jednym obiekcie dwóch cech związanych z dziejami ziem państwa zakonnego w Prusach, a następnie Prus Książęcych. Nawarstwia się w nim tradycja zunifikowanego gotyku ceglanego sieci parafialnej państwa zakonnego oraz dziedzictwo artystyczne ciągłości konfesyjnej wyznania ewangelickiego. Architektura i wyposażenie kościoła stanowią autentyczne, osadzone w ciągłości historycznej świadectwo łączności budowlanej sztuki gotyckiej oraz dziedzictwa Reformacji, od momentu jej wprowadzenia w 1525 roku do dziś. Oba te elementy uzupełniają się w sposób harmonijny i mimo niewielkiej skali kościoła współtworzą całość o bogatym charakterze – począwszy od form architektonicznych przez cenne gotyckie i nowożytne wyposażenie artystyczne, po unikatowy zbiór sprzętów kościelnych i starodruków z XVII i XVIII wieku, od początku związanych z kościołem. Wyposażenie jest świadectwem dziejów kościoła i przemian Stanowią unikatowy zespół dzieł sztuki powstałych od XV do XVIII wieku, stopniowo uzupełniany, od początku i trwale związany z pierwotnym wnętrzem i wraz z nim zachowany do naszych czasów w niezmienionej formie. Wartość wyposażenia kościoła o wysokich wartościach artystycznych leży w kompletności jego poszczególnych elementów oraz całości zespołu, autentyzmie substancji będącej świadectwem historycznych, powolnych przemian stylowych oraz w trwałym, niezmiennym związku z miejscem przechowywania. Nawarstwienia architektury i wyposażenia kościoła jest świadkiem historii, historii skoncentrowanej niejako w pojedynczym obiekcie. Świątynia ma walor niepodważalnego autentyzmu pozwalającego właściwie odczytać zapisane w substancji zabytkowej wartości artystyczne, historyczne i naukowe.
Jesteśmy spadkobiercami zastanej tu spuścizny historycznej, tego, co zostało zapisane w krajobrazie przez minione pokolenia. Zamieszkujemy region, któremu minione stulecie zadało ciężkie rany. Żyjemy w cieniu kultury materialnej i duchowej Mazur i jesteśmy przez nią kształtowani. Po II wojnie światowej zmieniło się oblicze narodowościowe, wyznaniowe, społeczne i polityczne południowej części dawnych Prus Wschodnich, która w wyniku postanowień międzynarodowych została przyłączona do Polski. Rozpoczęły się trudne dzieje najnowsze. Trudne dzieje Mazurów i mazurskich ewangelickich parafii. Ewangelicy musieli walczyć o własne świątynie (regulacje prawne dotyczące własności parafii ewangelickich na Mazurach zakończyły się dopiero w 1971 r.), o duszpasterzy, którzy mogliby sprawować nad nimi opiekę religijną, a przede wszystkim o własną godność i tożsamość. Miało to wpływ na zachowanie naszego materialnego dziedzictwa.